Bedrijven springen massaal op de hype die de bitcoin veroorzaakt. Zij verdienen zelden aan de munt zelf, maar aan alles wat aan de handel in cryptomunten en het onderliggende logboek blockchain te maken heeft.

„Er wordt ontzettend veel opgezet, aan bedrijven, platforms en losse diensten. Of de start-ups er veel mee verdienen, dat is maar de vraag. Maar er is een enorme beweging in gang gezet die wel de mogelijkheden creëert”, zegt Daan Kleiman van platform Bitonic. Het meest profijtelijk zijn volgens hem voorlopig de consultants die banken, verzekeraars en dienstverleners leren hoe ze de technologie het beste voor eigen bedrijvigheid inzetten.

Ook overheden, universiteiten, advocatenkantoren en grote softwarereuzen als IBM zoeken naar hun niche op de blockchain. Omdat alle transacties uniek beveiligd zijn, zien ziekenhuizen, notarissen en onderzoeksinstellingen kansen in deze afgeschermde overdracht op het digitale grootboek. „Dat je een stukje van een woning kunt kopen, worden geteste bedrijfsmodellen met toekomst”, zo verwijst Kleiman naar Nederlandse makelaars en vastgoedbedrijven.

De startups die zulke nieuwe diensten bedenken, liggen onder het vergrootglas van durfkapitalisten in Silicon Valley. Vooral omdat Nederlandse ondernemingen, volgens softwareinvesteerder Charly Zwemstra van het fonds Main Capital, ,,zeker vijf jaar” voorlopen in vernieuwing op de meeste Europese landen.

In korte tijd kwamen digitale handelsplatforms als Bitonic, Bitmymoney, BTC Direct en Happycoins op. ,,Platform Coinbase kreeg vorig jaar 500.000 bezoekers per dag”, ondernemer en pionier Rutger van Zuidam de gekte in de markt. In de Nederlandse markt duiken tientallen betaalvervangers van de euro op: alles via blockchain af te rekenen. Digital MKB zet bijvoorbeeld een alternatief op voor het spaarpuntensysteem in supermarkten.

De digitale munten als bitcoin, ethereum en ripple worden door soms hele rekken met computers door software ‘gemijnd’. Ook in slimmere technologie en goede hardware bewijzen Nederlandse start-ups aan de TU Delft en Rotterdam en Amsterdam zich. Bijvoorbeeld met energiezuiniger netwerken, reagerend op de kritiek dat het mijnen van de bitcoin net zoveel stroom vergt als heel Marokko jaarlijks verbruikt.

Het potentieel van de vrij ongerepte markt wordt fors ingeschat. Marktonderzoeker Markets & Markets ziet de omzet uit alles wat op blockchain draait in deze sector toenemen van vorig jaar $242 miljoen naar $7,7 miljard binnen vijf jaar. Dat is exclusief de marktwaarde die aan de volatiele bitcoinmunt wordt toegedicht, zo’n $200 miljard. Inmiddels worden wereldwijd 1380 nieuwe cryptomunten verhandeld.

De portemonnee waar de betalingen in terecht komen, een met code beveiligde wallet, is een notoir zwak punt. Afgeschrikt door beleggers die niet meer bij hun bitcoinkapitaal komen, ziet Van Zuidam een toename van bedrijven met veilige opslag. „Steeds vaker, ook buiten het internet, fysiek in kluizen.”

Het Nederlandse Crypto Index Fonds is in december met geld van investeerders begonnen met indexbeleggen in de meest gebruikte digitale munten. ,,Het is risicovol, maar het biedt ook kans op een aantrekkelijk rendement”, meent medeoprichter Egbert-Jan de Vries.

Iedereen kijkt wel naar de munten, maar de blockchaintechniek eronder met unieke transacties, breekt markten open, stelt De Vies. ,,Overal waar nu nog intermediairs nodig zijn, liggen kansen om goedkoper, efficiënter en transparanter te werken.”

Grote beleggingsfondsen zijn huiverig voor bitcoins. Beheerders als Gemini en Circle regelen voor family offices van vermogenden beleggingen in digimunten. Miljardair-investeerder Pieter Thiel (PayPal, Facebook) is daarvan volgens Amerikaanse media de grote voorloper: hij laat zijn achterban voor honderden miljoenen investeren in bitcoin.